پخش زنده
امروز: -
قند طبیعی، نخستین بار با موفقیت در استان مرکزی کشت شد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز اراک؛ محقق اراکی، استویا را که بومی آمریکای جنوبی است با موفقیت در ایستگاه تحقیقات اراک کشت کرد.
استویا گیاهی بوتهای، پایا و چند ساله متعلق به خانواده کاسنیان است و چند سالی است که به دلیل وجود شیرین کنندههای طبیعی مورد توجه مردم جهان به ویژه بیماران دیابتی قرار گرفته است.
محمد رئیس زاده محقق اراکی با بیان اینکه مناطق گرم و دارای آب کافی مستعد کشت این گیاه است می گوید: استویا به دلیل ارزش علمی و اقتصادی بالا چند سالی است که در ایران کشت می شود و اکنون برخی استان ها از جمله استان خوزستان، گیلان و گلستان بیشترین کشت را به خود اختصاص داده اند.
استویا، شیرین تر از شکر و بسیار پُرسود، اما هنوز نا شناخته...
استویا با خواص درمانی بسیار، اما به علت ناشناخته بودن حتی با وجود شرایط مساعد کشت در کشور و مزایای فراوان و متعدد درمانی اکنون تنها در چند استان کشور و آن هم به میزان کم تولید میشود.
شیرین تر از شکر است، اما نه هم مسلک چغندر قند است و نه وَجَناتَش به نیشکر می رسد.
آنقدر شیرینی اش به دل می زند که به گفته کارشناسان بخش کشاورزی خیلی از آفت ها و حشره ها از چند متری اش هم رد نمی شوند، اما با این همه شیرینی زننده اش خواص درمانی بسیار دارد و در مقایسه با گیاهان بوته ای از عمر مناسبی بین 3 تا 5 سال برخوردار است.
شیرین تر از شیرین...
استویا 300 برابر شیرین تر از چغندرقند و نیشکر است، اما با این وجود دیابتی ها هم می توانند با خیال راحت آن را مصرف کنند و به خوبی میتوان با گرفتن شکر از آن جایگزین چغندر و نیشکر شود.
به گفته رئیس زاده گونههای استویا که با نام های برگ عسلی، برگ شیرین و برگ قندی شناخته میشود بیشتر برای استفاده از برگ شیرین آنها کشت شده و مصرف آن به صورت برگ تازه، خشک، پودر و یا به صورت افشرده مایع است.
مناسب ترین جایگزین برای قند...
با توجه به شیوع بالای دیابت در کشور ترکیبات گیاه استویا جایگزین مناسبی برای قند و شیرین کننده های قندی در مبتلایان به دیابت و دیگر افراد دارای رژیم های بدون قند است و چون کالری ندارد مصرف آن برای لاغری و افرادی که رژیم دارند بسیار مناسب است.
خواص پر فایده شیرین ترین شیرینی گیاهی...
استویا خواص شیمیایی مضر ندارد و برگ اآن حاوی ماده ای به نام استِویوزید (stevioside) است و در عین حال خواص شیمیایی مضر چغندر قند و نیشکر را ندارد، بر این اساس این شیرین کننده طبیعی، هم به لحاظ صرفه اقتصادی و هم از نظر پزشکی در بسیاری از کشورها جایگزین مناسبی برای چغندر قند و نیشکر محسوب می شود.
پزشکان معتقدند استویا برای تنظیم فشار خون مناسب است و از طرفی مقدار كالری موجود در آن یک سیصدم کالری شكر است؛ به همین دلیل توجه کسانی را که به دنبال جایگزین های خوراکی کم کربوهیدرات هستند به خود جلب کرده است.
سلامت و بی خطر بودن استویا...
مطالعات نشان می دهد استویا تأثیر باززِنده سازی بر روی سلول های «بتا» در لوزالمعده دارد و حتّی ممکن است تولید انسولین بیشتری را موجب شود و در مجموع روند بیماری قند و سندروم های متابولیک را معکوس می کند.
سرطان زا نبودن، نداشتن زمینه ایجاد دیابت و کاملا بی تاثیر در ایجاد فشار خون مهمترین مزیت های سلامت این گیاه است که روز به روز در جهان به طرفدارانش افزوده می شود.
موفقیت محققان ایرانی در افزایش عملکرد استویا...
محققان پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی موفق به افزایش تولید برگ و ترکیبات شیرین کننده موجود در برگ گیاه استویا شده اند که منبعی طبیعی برای تولید شیرین کننده های جایگزین قند و شکر است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با اشاره به شیوع بالای دیابت در ایران می گوید: ترکیبات گیاه استویا جایگزین مناسبی برای قند و شیرین کننده های قندی در مبتلایان به دیابت و دیگر افراد دارای رژیم های بدون قند است.
به گفته دکتر فواد مرادی این گیاه بومی پاراگوئه و برزیل است و بومیان این کشورها در گذشته های دور برای مصارف دارویی و شیرین کردن غذا از آن استفاده می کردند.
چین بزرگ ترین تولید کننده استویا در جهان...
این گیاه پس از کشف توسط دانشمندان به اروپا و آسیا هم منتقل شد، اما با این حال در سال های اخیر موفق ترین کشور در کشت آن چین بوده است که با وجود کارخانه های پیشرفته سالانه مقدار زیادی شیرین کننده استویا را خالص سازی و صادر می کند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی می افزاید: سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) از سال 2008 مصرف شیرین کننده های گیاه استویا را تایید کرد و بر این اساس این ترکیبات طبیعی، مکمل مناسبی برای چغندرقند و نیشکر محسوب شده و می توانند از نظر اقتصادی، پزشکی و صنعتی صرفه بسیار زیادی برای کشورهای تولید کننده داشته باشند.
مرادی با بیان این که مناطق گرم و دارای آب کافی مستعد کشت استویا است می گوید: شرایط کشت این گیاه در مناطق شمالی و جنوبی ایران هم بسیار مطلوب است.
استویا در جهان...
برای فهم بیشتر موضوع نگاهی اجمالی می کنم به کشت این گیاه در کشورهای دنیا و البته ایران.این را هم بدانید که میزان در دسترس بودن استویا از یک کشور به کشور دیگر فرق می کند.
کشت این گیاه چندین دهه و حتی قرن ها است که در چند کشور جهان رایج است و از آن جمله دهها سال است در ژاپن به عنوانیک شیرین کننده رایج استفاده می شود.
پیش از این در برخی کشورها جنجال های سیاسی و در جاهایی نیز حساسیت های واقعی بخش سلامت، عرضه ی آن را محدود کرده بود؛ از جمله در آمریکا در دهه 1990 استویا ممنوع بود، اما در سال 2008 سازمان غذا و داروی آمریکا «ریبادیوزید A» را به عنوان یک افزودنی خوراکی مجاز اعلام کرد.
تعداد کشورهایی که استویا به عنوان شیرین کننده در آنها در دسترس است در سال های اخیر بیشتر شده و کاربرد آن در سال 2011 در اتحادیه اروپا هم مجاز اعلام شد.
اکنون استویا همه گیر شده در همه جای شرق آسیا از جمله چین، کره جنوبی، تایوان، تایلند و مالزی کشت، مصرف و به دیگر کشورهای جهان صادر می شود.
استویا در ایران...
این گیاه در ایران، هم از نظر کثرت بیماران دیابتی و افراد در معرض خطر دیابت و نیز سبک اشتباه زندگی و روند روزافزون چاقی و هم از نظر اقلیمی و وجود مناطق مناسب برای کشت و پرورش آن، از اقلام کشاورزی خوش آتیه محسوب می شود.
استویا همچنان که پیشتر گفته شد گرچه بذر تولید می کند، اما قوه نامیه بذرها ناچیز بوده و تنها درصد کمی از آنها سبز می شوند و به همین دلیل روش های تکثیر غیر مستقیم، کارایی بیشتری نسبت به رویاندن بذر دارند و از طرفی تاکنون در ایران روش کشت موفق تر بوده است.
تجاری سازی...
برای ورود به موضوع اقتصادی استویا باید به نقطه شروع تجاری سازی این محصول سلامت و سودآور که امروزه برای حفظ و تضمین سلامت جهانی به محصولی استراتژیک در دنیا تبدیل شده اشاره کنیم.
نخستین بار در جهان در سال 1971 استویا و ترکیبات آن تجاری شد و شرکت موریتا کاگاکو کوگیو به عنوان شیرین کننده عرضه کرد؛ این شرکت از پیشگامان تولید و عرضه افشره های استویا در ژاپن بود و کم کم دیگر شرکت های بزرگ تولید موادغذایی در جهان به ویژه ابر شرکت های تولید نوشیدنی ها به وفور از این گیاه و ترکیبات آن در محصولات خود استفاده کردند.
صرفه اقتصادی بالا...
میانگین عملکرد این گیاه 3 تن در هکتار است و کشت آن از نظر اقتصادی بسیار به صرفه است.
محقق اراکی با توجه به خواص فراوان این گیاه معتقد است راه اندازی صنایع تبدیلی برای توسعه کشت گیاه دارویی استویا و سایر گیاهان دارویی دیگر میتواند علاوه بر ایجاد اشتغال در بالابردن درآمد و افزایش سطح سلامت جامعه موثر باشد.
محمد رئیس زاده با بیان اینکه این گیاه را می توان به دلیل کاهش استفاده از سموم شیمیایی یک شیرین کننده بدون کالری و ارگانیک نامید می گوید: استویا (Stevia rebaudiana) گیاهی چند ساله است، نصف ذرت آب میخواهد و دو بار در سال هم محصول میدهد و به همین دلیل سرمایه گذاری برای تولید آن مقرون به صرف است.
محمدرضا لک معاون پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی هم با تایید صحت اجرای طرح تحقیقاتی کشت گیاه استویا برای نخستین بار در استان مرکزی می گوید: این طرح به عنوان پایان نامه دکترای محمد رئیس زاده به صورت مشترک بین مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی با دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان در ایستگاه تحقیقات اراک با موفقیت اجرا شده است.
مرکز تحقیقات کشاورزی استان مرکزی در سال 1362 آغاز به کار کرد و دارای بخشهای تخصصی پژوهشی مشتمل بر گیاه پزشکی، منابع طبیعی، آبخیزداری، زراعی و باغی، فنی و مهندسی است.
سود سرشار با کشت ساده و کم هزینه...
استویا گیاه علفی است و کاشت، داشت و برداشت آن بسیار ساده است.
به صورت میانگین قیمت هر نشای استویا به صورت عمده 700 تومان است و در هر هکتار 20 هزار گیاه کشت می شود به این ترتیب در حدود 14 میلیون تومان هزینه برای تهیه نشا باید در دسترس باشد.
دیگر هزینه ها مثل آنالیز خاک، آب و هزینه کشت اگر با بقیه هزینه ها جمع شود در شرایط کنونی تقریبا با 28 میلیون تومان می توان یک مزرعه استویا راهاندازی کرد.
هر گرم برگ خشک این گیاه حدود 105 میلی گرم ماده موثر خواهد داشت و با توجه به اینکه در بعضی کشورها استویا بیش از 30 درصد از کل نیاز شکر را تامین می کند، بازار مصرفش روز به روز در حال رشد است.
افزایش 500 درصدی استویا در بازار هند...
جالب است بدانید بازار استویا در هند حدود 500 درصد در سال در حال افزایش است.
قیمت جهانی یک کیلوگرم برگ خشک استویا حدود 2 دلار آمریکاست و برای به دست آوردن یک کیلو گرم پودر خشک نیاز به 14 تا 16 کیلو گرم برگ خشک است، بنابراین قیمت یک کیلوگرم پودر خشک استویا حدود 20 دلار میشود.
حال آنکه ارزش هر کیلوگرم برگ خشک این گیاه در بازار ایران حدود 40 تا 50 هزار تومان است.
استویا بهترین سرمایه گذاری صنعت گیاهان دارویی...
با توجه به مزیت های کم نظیر استویا که پیشتر به آن اشاره شد، تولید این گیاه در کشور در شرایط کنونی بهترین فرصت برای سرمایه گذاری در صنعت گیاهان دارویی محسوب می شود.
اینجاست که تولید کنندگان و صنعتگران ایرانی باید از این فرصت ارزنده به خوبی استفاده کرده و با عقب نماندن از دیگر کشورهای جهان، خیلی سریع با ایجاد بسترهای مناسب و مورد نیاز تولید و سرمایه گذاری در بخش های مختلف علاوه بر تامین نیاز داخل در مسیر توسعه صادرات فرآورده های سود آور این گیاه ارزشمند قدم بردارند.
حرف آخر...
فرآوری استویا در ایران؛ سرمایه گذاری سودمند...
اکنون در کشور کارخانه فرآوری استویا و استخراج صنعتی ترکیبات گلیکوزید وجود ندارد و تقریباً همه محصول به صورت خانگی و طب سنتی مصرف می شود و دقیقا به همین دلیل نیاز به سرمایهگذاری در این بخش کاملاً محسوس است.
حمایت از پرورش و تولید صنعتی گیاه استویا و استحصال این ترکیب می تواند همزمان با جلوگیری از خروج ارز، سبب کارآفرینی و بهره گیری کارآمد تر از زمین های کشاورزی شده و با تامین نیاز صنایع غذایی داخلی حتی فرصت صادرات آن به کشورهای دیگر را فراهم کند.
کارشناسان حوزه کشاورزی معتقدند با توجه شرایط جغرافیایی مناسب ایران به ویژه در مناطق رطوبتی شمال و جنوب کشور و گرما دوست بودن این گیاه امکان توسعه کشت استویا در کشور وجود دارد.
از سوی دیگر این محصول پرسود می تواند راهکاری مهم برای رفع مشکل تک محصولی بودن کشاورزی، ایجاد فرصت های جدید شغلی و در نهایت توسعه اقتصادی کشور باشد./
نویسنده: سید احمد طباطبایی