اجرای طرحی با کارایی بالا در درمان بیماری سرطان

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مرکزاصفهان؛ دانشجوی باکتری‌شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از محققان این طرح گفت: پژهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان طرح «جداسازی و شناسایی باکتری‌های اندوفیت از گیاهان دارویی گل همیشه‌بهار، مریم‌گلی، سرخارگل و بادرنجبویه و بررسی اثرات دارویی متابولیت‌های ثانویه این باکتری‌ها بر تعدادی از پاتوژن‌های مهم انسانی و رده‌های سلول‌های سرطانی» را اجرا کردند و نتایج از کارایی بالای متابولیت‌های ثانویه باکتری‌های اندوفیت در درمان سرطان سینه حکایت دارد‌.

راضیه محسنی،  هدف از استخراج این متابولیت‌ها و بررسی اثرات زیستی آن‌ها را برای استفاده در درمان بیماری‌های عفونی و سرطان دانست.

 این پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به روند این پژوهش گفت: در ابتدا، گیاهان مورد مطالعه از مناطق مختلف با شرایط اکولوژیکی متنوع جمع‌آوری شدند و پس از شست‌وشو و ضدعفونی کامل، گیاهان له شده و باکتری‌های اندوفیتی آن‌ها جداسازی شدند. سپس سوسپانسیون میکروبی حاصل روی محیط کشت مغذی قرار گرفت تا باکتری‌های درون گیاه رشد کرده و شناسایی شوند.

 محسنی افزود: پس از پنج روز، باکتری‌های رشد یافته به‌صورت جداگانه خالص‌سازی و با استفاده از روش‌های فنوتیپی و مولکولی شناسایی شدند. بررسی آنزیم‌های تولید شده از طریق این باکتری‌ها نشان داد که برخی از آن‌ها قادر به تولید آنزیم‌های ارزشمندی مانند استراز هستند که در صنعت داروسازی کاربرد دارند.

وی درباره نقش باکتری‌ها در سرطان افزود: باکتری‌ها تأثیر دوگانه‌ای بر سرطان دارند؛ برخی از آن‌ها خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند، درحالی‌که برخی دیگر می‌توانند رشد سلول‌های سرطانی را مهار کنند. این مهار از طریق تحریک سیستم ایمنی و افزایش تولید سایتوکاین‌های التهابی صورت می‌گیرد که خود باعث جلوگیری از رشد تومورها می‌شوند. 

این دانشجوی دکتری درخصوص کاربرد باکتری‌ها در دارورسانی هدفمند گفت: ما می‌توانیم از این باکتری‌ها به‌عنوان حامل دارو استفاده کنیم. در این روش، دارو درون باکتری قرار گرفته و با مهندسی ژنتیک به گونه‌ای تغییر داده می‌شود که فقط روی سلول‌های هدف اثر بگذارد، بدون آنکه به سلول‌های سالم آسیبی برساند.

راضیه محسنی با اشاره به نتایج پژوهش بیان کرد: ما باکتری‌های اندوفیت را از بخش‌های مختلف گیاهان مورد مطالعه جداسازی کردیم. برخلاف یافته‌های قبلی که بیشتر این باکتری‌ها را در ساقه و ریشه گزارش کرده بودند، ما توانستیم آن‌ها را از گل گیاهان نیز استخراج کنیم. وی ادامه داد: با بررسی فنوتیپی و انجام آزمایش‌های مختلف، هر یک از باکتری‌ها را شناسایی کرده و برای آن‌ها شماره اختصاصی ثبت کردیم. همچنین آنزیم‌های تولید شده از این باکتری‌ها را ارزیابی کرده و دریافتیم که برخی از آن‌ها آنزیم‌های مفیدی برای صنایع دارویی تولید می‌کنند. 

 راضیه محسنی درباره مراحل بررسی اثرات این ترکیبات گفت: ما ابتدا پودر متابولیت‌های استخراج‌شده را تهیه و اثرات ضدباکتریایی و ضدسرطانی آن‌ها را ارزیابی کردیم. بررسی‌ها نشان داد که این ترکیبات بر روی برخی از باکتری‌های بیماری‌زا مانند اشریشیا کلی، که یکی از عوامل شایع عفونت‌های ادراری است، تاثیر مهارکننده دارد. همچنین تاثیرات مطلوبی بر قارچ‌های بیماری‌زا مانند کاندیدا و آسپرژیلوس نشان داد، هرچند اثر آن بر باکتری‌ها قوی‌تر بود.

وی افزود: نتایج این پژوهش نشان داد که ماده استخراج‌شده توانست در سرطان سینه حدود ۹۱ درصد از سلول‌های سرطانی را در مرحله آپوپتوز القا کند. این یافته می‌تواند گامی مهم در جهت توسعه داروهای طبیعی موثر در درمان سرطان باشد.