لایروبی اروندرود در ارز آوری کشور موثر است

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما آبادان؛ آقایان سیدمحمد مولوی نماینده مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی و روح الله خزایی معاون اقتصادی و سرمایه گذاری منطقه آزاد اروند با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری و آقایان سعید رسولی سرپرست سازمان بنادر و دریانوردی و حسین قربانی معاون فنی و مهندسی هلدینگ دریایی قرارگاه خاتم و آقای ولی الله حیاتی معاون امنیتی و نظامی استانداری خوزستان در ارتباط تلفنی با این برنامه، اثرات لایروبی اروندرود بر اقتصاد کشور را بررسی و درباره آن بحث و تبادل نظر کردند. متن کامل این برنامه به شرح زیر است:

سوال: آقای مولوی بفرمایید دلایل این که در این سی و هفت – هشت سال آن طور که باید و شاید اروند را لایروبی کنیم چیست؟

مولوی: یک غفلت مدیریتی انجام شد و یک دفتر مشترک همکاری‌هایی بین ایران و عراق بابت لایروبی اروندرود از قبل توافق شده است. در برنامه ششم این فرصت را ازدست دادیم ولی در برنامه هفتم در بند پنج ماده ۴۸ دیده شده اروندرود و مطالعات آن انجام شده است و الان سازمان جغرافیایی وزارت دفاع در حال تکمیل مطالعات هیدروگرافی است و پلن اعتباری آن پیش بینی شده است و با همکاری کشور همسایه بتوانیم در این تابستان کار مطالعاتی تکمیل کنیم و وارد مسئله اجرایی آن بشویم و در ابعاد مختلف در اقتصاد استان و کشور به تبع آبادان و خرمشهر تاثیر بگذارد.

سوال: اگر در بعد اشکالات و مشکلاتی که باعث شده است عقب بیفتد لایروبی، نکاتی است بفرمایید؟

خزایی: بحث لایروبی اروندرود در سه محور بحث اقتصادی آن را صحبت می‌کنم، یک بحث اهمیت ژئوپلیتیکی رود اروند است و بحث ضرورت لایروبی روی تردد و حمل و نقل و موضوع بحث اقتصاد دریامحورست. اولین موضوع بحث اهمیت ژئوپلیتیکی رود اروند و اتصال بندر آبادان و خرمشهر به آب‌های آزاد و موضوع دوم تنها مسیرجنوب غربی ایران ما را متصل به آب‌های آزاد می‌کند و ازهمه مهمتر مرزطبیعی جمهوری اسلامی ایران است. پس اهمیت رود اروند دراین سه محور مهم است که درچه جایگاهی قرار گرفته است. در بحث لایروبی الان به خصوص در بخش دهانه و در ادامه در معروقه‌ها باعث شده است که کشتی تا سه هزار تن بتوانند دراین رود تردد کنند که به اقتصاد به همان میزان تاثیر می‌گذارد. بحث اقتصاد دریامحور که یکی ازبرنامه‌های اصلی جمهوری اسلامی ایران و کشورست و آن هم در ادامه توضیح می‌دهم که چه نقشی می‌تواند ایفا کند رود اروند دراین موضوع.

سوال: اگردهانه اروند لایروبی شود این کشتی‌های سه هزارتن که حداکثر می‌تواند پهلو بگیرد به چه کشتی‌های و با چه تناژی؟

خزایی: حداقل ۱۰ تا ۱۵ هزار تن.

سوال: این طور بگوییم آقای مولوی سه برابر تا چهار برابر؟

مولوی: در جزر یک و هشتاد هستیم، با مد دو و نیم به آن اضافه می‌شود، الان کشتی چهارهزارتن می‌آید، لایروبی ماعون؟ پلن اولی که سازمان بنادر پیش بینی کرده است چهار و نیم است، خواب آب هم نیم مترست. یعنی الان بعد از این چهار و نیم حجمی که انجام می‌دهیم در مد می‌توانیم کشتی ۱۰ تا ۱۵ هزارتنی وارد کنیم ولی تمام تلاش مان این باشد که این دهانه بیست و چهارساعتی است که آن موقع به اقتصاد ما می‌تواند کمک کند که ما خیلی منتظر جزر نباشیم.

سوال: ارتباط ما آقای رسولی برقرار شده است، سرپرست سازمان بنادر میهمان ما هستند تلفنی که این بحث چهار و نیم متر ازایشان مطالبه خواهم کرد. اما اثرات اقتصادی سه هزارتن با ۱۰-۱۲ هزار تن از سمت کسانی که در حوزه دریا فعالیت می‌کنند چقدر فرق معامله است، چقدر می‌تواند روی اقتصاد و معیشت اثرگذار باشد؟

مولوی: رودخانه اروندرود ازحیث پدافندی و ازحیث محیط زیستی و کشاورزی و گردشگری و بازرگانی و تجاری برای ما موثر است و اضافه بر این ظرفیت‌ها ما الان پالایشگاه آبادان فازدو، دو دو و چهار به سرعت درحال توسعه است و اسکله‌هایی که الان داریم خوب استفاده نمی‌کنیم. پالایشگاه آبادان بزرگترین مودی مالیاتی استان خوزستان و پنجمی کشور است و اگر این دهانه لایروبی شد، به تبع کشتی‌های ۱۰ تا ۱۵ هزار تنی روی اسکله‌های پالایشگاه آبادان جدای ازبحث تجاری بنادرمی تواند به ارزآوری کشور خیلی کمک کند.

سوال: ارتباط مان با مدیرعامل سازمان بنادر هنوز برقرار نشده است، یک مشکلی که وجود دارد، این است که بنادر آبادان و خرمشهر، چون قبل از آن آمدیم بندر شهید رجایی و قبل‌تر چهاربهار را توسعه دادیم، یک مقدار از آن اهمیتی که در پیش از انقلاب داشت که یک بندر مهم منطقه‌ای محسوب می‌شد، کمتر شده است علاوه بر آن عراق هم یک طرح توسعه در فاو اجرا می‌کند که این دو تا عامل یک مقدار ظرفیت این بندر آبادان و خرمشهر کم کرده است. باز با این احوال ما می‌توانیم توسعه بدهیم بندر آبادان و خرمشهر را؟

خزایی: الان در بحث دریا رقابت در کریدورهاست و الان سرمایه گذاری که در بندر فاو انجام می‌شود در عراق، رقیب اصلی اش بنادری که در حاشیه خلیج فارس است به خصوص جبل علی و بنادر امارات است. این بندر وقتی راه بیافتد پس کرانه آن برای ورود بخشی از کالا برای کجا خواهد بود، یکی همین بندر آبادان و خرمشهر خواهد بود و لایروبی کمک می‌کند به این که این پس کرانه کشتی‌ها راحت ترکالا‌هایی که ازمقصد چین و اقیانوس آزاد به فاو وارد می‌شوند بتوانند با کشتی‌های کوچک‌تر وارد آبادان و خرمشهر و ایران عرضه شوند.

سوال: باید بندر آبادان و خرمشهر را من بعد در سایه و در ذیل توسعه بندر فاو ببینیم؟

خزایی: این طور نیست، هرکریدور بزرگی که ایجاد می‌شود نیاز به شاهرگ‌هایی برای پخش کالا دارد، پس کرانه این طور نیست که درسایه باشد، کریدور‌ها مثل ستون فقرات می‌مانند که عصب هاش ازآن بیرون زده می‌شود و شما نیاز به این عصب‌ها دارید که توزیع کالا را انجام دهید. به طور مثال الان خیلی از کالا‌ها مستقیم به بندر شهید رجایی می‌آید یا به جبل علی می‌رود یا بندر شهید رجایی یا بوشهر یا آبادان و خرمشهر منتقل می‌شود و وارد ایران می‌شود. حساب کنید این مسیر مستقیم به فاو و از فاو به بندر بوشهر یا بندر امام یا آبادان و خرمشهر منتقل شود چقدر می‌تواند.

سوال: یک بازتعریف تحولات اخیر.

مولوی: ما الان برای خروج از بن بست، الان عراق چکار کرد، بندر فاو را جمع کرد و برد در دهانه اروند رود. با آن حجم باراندازی که الان است، ما باید در آینده با مطلاعاتی که سازمان بنادر انجام می‌دهد، ما باید یکی از بنادرمان را در دهانه مستقر کنیم.

سوال: شما معتقدید یک بندر در دهانه اروند کنار؟

مولوی: دهانه اروند یا دهانه بهمنشیر.

سوال: الان یک چیزی برای ماهیگیری و شیلات داریم، آن جوابگوست؟

مولوی: اگربخواهیم حدفاصل بندرامام و بندر فاو باشیم و بار ترانزیتی به معنای واقعی وارد آبادان کنیم با این شرایط نمی‌توانیم و امکان پذیر نیست، باید به دهانه برویم. بندر اروندکنار تا دهانه یازده مایل است، بندر چوئبده تا دهانه ازدو سمت، چون چوئبده دو سمت بهمنشیر است و ایمن ترست و هفت مایل و خورده‌ای است، اگر بتوانیم یکی ازاین دو بنادر با مطالعات دقیق تکمیلی سازمان بنادر که کار می‌کند اگر رفتیم این کاررا انجام دهیم می‌توانیم حلقه وصل شویم بین بندر امام و بندر‌ام القصر.

سوال: ارتباط مان با آقای سعید رسولی معاون سازمان بنادرو دریانوردی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر برقرار است، بحث را پیگیری می‌کردید یا خیر، یکی بحث این را داریم که در دهانه اروند رود، اروند چهار و نیم متر بتوانیم عمق ایجاد کنیم برای تردد کشتی‌هایی با تناژ بالاتر و یکی هم بحثی که الان پیش آمد یعنی این که بنادر آبادان و خرمشهر بازتعریفی شوند با توجه به تحولاتی که کریدور‌ها پیدا خواهند کرد، اینها یک نقشه جدیدتری بازی کنند، دیدگاه سازمان بنادر چیست؟

رسولی: تشکرمی کنم ازفرصتی که در اختیار قرار دادید برای پرداختن به این موضوع دراین روز عزیز، همان طور که در اخبار منتشر شد مراسم رونمایی و بهره برداری از سیزده فروند شناور در کشور را داشتیم که توسط صنایع فاو ساخته شده بود و به ناوگان سازمان بنادرو دریانوردی کشور در شش منطقه ساحلی ملحق شد؛ که پنج فروند آنها در همان خوزستان ارائه خدمت خواهند کرد و همچنین ۹ دستگاه ماشین آتش نشانی و دو دستگاه لودینگ آرم متحرک به تجهیزات بندری ما افزوده شد. تجهیزات بندری ما افزوده شده در مورد اروند باید عرض کنم پروژه لای‌روبی دهانه اروند که میتواند موجب افزایش کارایی بنادر مستقر بر این منطقه باشد آغاز شده ما حدود دو هفته پیش عملیات هیدروگرافی را آغاز کردیم پیش بینی می‌کنیم دو تا سه هفته آینده به طول بیانجامد و پس از آن ما وارد فاز عملیاتی خواهیم شد برای لای‌روبی البته به طور هم زمان ما مطالعات ارزیابی محیط دوستی را داریم انجام می‌دهیم فرصت را ذخیره می‌کنیم هر چه سریع‌تر انجام بدهیم.

سوال: آقای رسولی یعنی ما می‌توانیم به مردم آبادان و خرمشهر این قول را بدهیم که در همین خرداد ماه عملیات آغاز می‌شود؟

رسولی: نه.

سوال:، چون فرمودید دو، سه هفته عملیات حالا بررسی‌هایی که لازم است؟

رسولی: خوب عملیات هیدروگرافی در حال انجام است و در خردادماه انجام می‌شود منتها برگزاری مناقصه، تشریفات مناقصه لای‌روبی که اسنادش را الان همکاران من در حال انجام و تایید هستند منتها انتشارش نیازمند گزارش نهایی مطالعاتی هیدروگرافی است.

سوال: مناقصه ده بکنیم چه تاریخی عملیات اجرایی شروع می‌شود؟

مولوی: مطالعات هیدروگرافی را تا هزار چهارصد داریم دوستان در سازمان بنادر همکاری را با سازمان جغرافیایی انجام دادند که این را به روزرسانی بکنند این سرعتی که الان آقای مهندس رسولی اشاره کردند بابت این استکه ما تا هزار و چهارصد، چهارصد یک را خود سازمان بنادر دارند ولی، چون مرز مرز بین المللی است باید سازمان جغرافیایی وزارت دفاع این را کامل بکند از نظر اعتباری هم ما اگر از همین الان بخوایهم سه میلیون مترمکعب کار لای‌روبی را انجام بدهیم نزدیک به دو همت اعتبار می‌خواهد که همه وزارت نفت این را اعلام آمادگی کرد که کمک می‌کند به سازمان بنادر این را تامین کند.

سوال: جناب رسولی اگر نکته‌ای هست در مورد همین تسریع در عملیات اجرایی و هم در مورد باز تعریفی که بنادر آبادان و خرمشهر می‌توانند داشته باشند مثلاً ما این دوتا بندر را بکنیم بندر تخصصی برای کالای خاص مثلاً خودرو، یا پارچه یا هر وسیله دیگری که از این مبادی وارد کشور بشود نکته‌ای دارید بفرمایید؟

رسولی: ببینید در مورد الان بحث جدی و مهم نجات است که ما بتوانیم شناور‌های بزرگ را وارد بنادرمان بکنیم و بعد از انجام لایروبی ما کشتی‌های با تناژ پنج هزار تن را به صورت بیست و چهار ساعته می‌توانیم بدهیم و کشتی‌هایی با ظرفیت هشت تا هزار تن را می‌توانیم با عبور بدهیم ما در بندر آبادان موضوع تخلیه بارگیری محموله نفتی داریم و پالایشگاه عظیم است ما آنجا را رونق بدهیم و بتوانیم تردد کشتی‌ها را برای جابجایی محصولات پالایشگاهی توسعه بدهیم این که که متناسب با شرایط منطقه و تجارتی که الان دارد اتفاق میفتد ما منعطف باشیم همان طور که فرمودند این جزو دستور کار سازمان بنادر است که مستمر در حال ارزیابی است.

سوال: خداحفظی می‌کنم با این نکته که واقعاً مردم منطقه چشم‌به‌راه هستند که عملیات اجرایی آغاز بشود و تمام رونق منطقه یک جورایی گره خورده به این عملیات لای‌روبی دهانه اروندرود خوب آقای خزایی الان از ظرفیت همین حالا سه هزار تنی، چهار هزار تنی کشتی‌ها چقدر دارد استفاده می‌شود؟

خزایی: اروند و بنادر آبادان خرمشهر نقطه اتصال مرز‌های خشکی و آبی ما هستند وقتی در کنار مرز بین المللی شلمچه ما قرار می‌گیرند اهمیت این موضوع بیشتر مشخص می‌شود اگر ب‌خوام یه آمار دلاری به شما بدهم حجم مبادلات کالا از نظر دلاری در سال گذشته در سال هزار و چهارصد و سه صادرات و واردات از مرز‌های آبی و خشکی آبادان و خرمشهر بالای سه و نیم میلیارد دلار بوده واردات و صادرات این نشان دهنده اهمیت جایگاه آبادان، خرمشهر توی کریدور بین‌المللی و تجارت دارد این فقط تازه با ظرفیت موجود است یعنی با همین کشتی‌های سه هزار تنی که به صورت خرد خرد می‌آید حالا اگر این ظرفیت افزایش پیدا کند به کشتی‌های بزرگ‌تر با توجه اینکه ما بندر خشک شلمچه را در حال توسعه داریم الان بیش از صد هکتار بارانداز تخلیه و بارگیری در شلمچه داریم این کریدور می‌تواند حجم مبادلات و تجارت افزایش دهد.

سوال: الان ظرفیتش هم به صورت کامل استفاده نمی‌شود؟

خزایی: خیرمن عدد سه و نیم میلیارد دلار را با همین ظرفیت با همین وضعیت فعلی عرض کردم.

سوال: الان چقدر دارد عملیاتی می‌شود؟

خزایی: بله، من همین را عرض کردم.

سوال: عدد همین است؟ از صد درصد ظرفیت اسکله‌های آبادان دارد استفاده می‌شود؟ آبادان تقریباً صد درصد خرمشهر کمتر همین‌طور است؟

خزایی:، چون نوعش فرق دارد، چون آبادان بیش بار فله استو بحث‌های نفتی است، اما خرمشهر به صورت کانتینری است برای همین تفاوت دارد، کانتینری همان طور که مستحضرید به خاطر اینکه کشتی‌های تا سه هزار تن قاعدتاً تعداد کمتری می‌آیند پورت‌های خرمشهر هم خیلی بیشتر است.

مولوی: خوب خیلی تلاش شد تا این دوباره واژه لای‌روبی بیاید توی برنامه هفتم کار کار گروهی برایش تشکیل شد ما نزدیک سه سال داریم کار می‌کنیم روی این قضیه دوستان هم زحمت کشیدند خدایی دکتر قالیباف پای کار بود.

سوال: دیشب هم گفتند بحث لایروبی را؟

مولوی: ایشان خیلی مصر بود روی این قضیه ولی ما از یک نگاه دیگه‌ای به اروندرود باید نگاه کنیم ما لای‌روبی را انجام می‌دهیم با او دفتر مشترکی با کشور عراق داریم به تبع به این مرز ایمنی را اضافه می‌کند ولی استفاده از اروندرود بابت حوزه تجارتش فقط این نیست این الان شما بندر اروندکنار را نگاه بکنیم ما اینجا بازارچه مرزی داریم سهمیه ارزی هم دارد، کارت پیله‌وری هم دارد چه مشکلی داریم آن طرف بازارچه نداریم بعد واردات هم به ازای صادرات است یعنی برای ما ارزآوری هم دارد حال ما آمدیم بالعکس آمدیم این طرف آبادان سه سال تلاش شد توی منطقه سیبه عراق بندر را زدند عراقی‌ها ما توافق کردیم که این مراودات تجاری مسافری و زواری بین ما شکل می‌گیرد الان این بندر یک مایل دریایی است زیر شش هفت دقیقه با بندر ما فاصله دارد روی دست چپ بندر ما است تا هفته گذشته هم اونجا بودیم این را اگر فعال کنیم هر دو را با هم فعال کنیم و دهان باز بشود ما توی حوزه تجارت به مراتب جهش زیادی خواهید کرد.

سوال: ما الان چکار باید بکنیم که بندر‌های موجود مان مثلاً بندر خرمشهر به ظرفیت هم برسد یعنی صد درصد بشود آبادان هم؟

مولوی: آن دهانه بندر خرمشهر را نجات می‌دهد یعنی دهانه لای‌روبی اروندرود اول به نفع بندر خرمشهر است.

خزایی: قطعا ما آقای دکتر، لای‌روبی هم شروع بشود فاز اول باید دهانه باشد دهانه بسیار کمک می‌کندبه توسعه تجارت به خاطر اینکه کشتی‌ها هم سریع‌تر می‌دهند توی هر ساعتی هم نمی‌توانند بیایند.

مولوی: چرا تو این کار گروه مان به دهانه رسیدیم ما اگر بخواهیم طبیعی فکر کنیم به این مسئله به این اولاً که رودخانه، خدا این ذات را در طبیعت به وجود آورده خودشف خودش را لایروبی می‌کند ولی الان دهانه مسدود شده هم مغروقه داریم هم مواد ناریه داریم، هم تپه ایجاد شده و نکته مهم‌تر از این قضیه این است که ما اگر با عراق بخواهیم وارد بحث لای‌روبی بشویم امتداد این صد و ده کیلومتر، دوازده کیلومتر الان مشکلات زیادی داریم ولی دفتر مشترک روی دهانه ما را به یک اتفاق خوب می‌رساند.

سوال: ما ارتباط تلفنی مان هم با آقای حسین قربانی معاون فنی و مهندسی هلدینگ دریایی قرارگاه خاتم برقرار است آقای قربانی آخرین وضعیت لای‌روبی اعم از معروقه‌ها و چه سمت ما و چه سمت عراق و همین‌طور آن حجمی از گل و لایی که باید برداشته بشود را برای ما می‌فرمایید؟

قربانی: آن چیزی که تا الان در دستور کار قرار گرفته و انجام شده عملاً حجم قابل توجهی نبوده است و امیدواریم با این تصمیمات اخیری که عقد شده هر چه سریع‌تر این عملیات شروع بشود حالا غیر از موضوعی که دوستان مطرح کردند یکی از بحث‌های اساسی فنی از لحاظ مورفولوژی هم همواره فرسایش سمت سمت سرزمین عراق بوده و رسوب سمت سرزمین زمین ما.

سوال: معنی‌اش را می‌شود یک مقدار باز کنید یعنی رودخانه دارد می‌آید به سمت ما یا قسمت رسوباتش دارد می‌آید سمت ما؟

قربانی: رودخانه به سمت عراق می‌دهد در معاهده ۱۹۷۵ خط تالوگ عمیق‌ترین نقطه رودخانه بوده و بر این مبنا در حقیقت قرار بوده که آبراهه راه نگهداری بشود ولی با توجه به توضیحاتی که شما فرمودید در طول به خاطر جنگ تحمیلی و نابسامانی‌های بعد از آنکه در عراق وجود داشته عملاً اقدام مشترک نتوانسته اتفاق بیفتد و این مصالح عملاً از سمت ساحل عراق برداشته شده و سمت ساحل ما نشسته طوری که حالا همین‌جا که عزیزان گفتند جایی که قبلاً ده متر عمق داشته الان به دو و نیم متر رسیده عملاً انگار ما انبوهی از یک ساحل سمت ایران را فرا گرفته.

سوال: الان از بعد معروقه‌ها یک آمار به ما می‌دهید؟

قربانی: در دو مرحله که البته فکر می‌کنم که درست بود آقای رسولی این را پاسخ بدهند ولی عملاً دو تا اقدام جدی در این حوزه صورت گرفت در بخش اول که توی محدوده دهه هشتاد تعداد زیادی از مغروقه‌ها و برداشته شد و عملاً مغروقه‌هایی که مشکلات حقوقی داشته‌اند یا شرایط خاصی داشتند باقی ماند توی مرحله بعدی هم که اگر اشتباه نکنم چهار سال پیش بود خود مجموعه ما اول قرار بود شش تا از مغروقه‌ها را خارج بکند که باز دقیقاً به خاطر همین مشکلات حقوقی چهارتا خارج شد و دو تا از دستور کار خارج شد و نکته‌ای که اینجا شاید لازم باشد که دوستان و مسئولین در حقیقت بتوانند بیایند کمک بحث‌های حقوقی این مغروقه هاست یه چیزی نظیر اینکه شما وقتی اتوبانی از یک جای مهم رد می‌شود الزاماً می‌بایست آن زمین‌ها در حقیقت با قانونی که وجود دارد خریداری بشود این موضوع‌ها راجع به مغروقه‌ها به جدیت وجود ندارند و مغروقه خانیان در ورودی خرمشهر سالیان سال باعث شده که عملاً با همین آبخور کم هم ظرفیت چرخش و ورود به اونجا خوب با دشواری‌های زیادی فراهم بشود درحالی‌که از بعد پدافند غیر عامل هم نگاه بکنیم فرض کنیم که یک دشمنی‌ها عمداً مغروقه و شناوری اونجا غرق کند که می‌تواند برایمان دردسر داشته باشد.

سوال: اگر که راجع بحث آخرین اطلاعاتی که این لایه‌ای گل و لای دارد و این مغروقه دارید را اضافه کنید بحث کامل بشود؟

مولوی: ما سمت عراق الان چهارده مغروقه دارمی خوب سازمان بنادر همین هم‌زمان با این الان که دارد مطالعات هیدروگرافی را انجام می‌دهد کار خارج‌سازی مغروقه‌ها را هم دارد ما ما توی دهان خوشبختانه این حجمی را که الان در نظر گرفتند پنج مایل به عمق چهار و نیم ما مواد ناریه و مغروقه‌ای نداریم یعنی این مطمئناً توی عملیات اجرایی به ما سرعت می‌دهد روی همین مقدار ما اگر کار بکنیم هم حساسیت‌ها را کمتر می‌کنیم از نظر حقوقی، همه بار هزینه کمتر است هم زمان به نفع ماست. الان بندر خرمشهر را نشان دادند دیگر یک مغروقه بزرگی روبروی بندر خرمشهر داریم او یکی از مواردی که مشکلات حقوقی داریم توی گام بعدی بعد از مرحله دهانه باید با کشور عراق روی بحث شمع کوبی خط تالوگ و لای‌روبی ما مجدداً وارد مباحث شویم.

سوال: آقای خزایی حالا اگر همین مباحث را ما ادامه بدهیم ببینید خط‌القعر عوض شده یعنی توی این سی چهل سال بالاخره هزار و نهصد و هفتاد و پنج کجا؟ الان کجا؟ این رودخانه یک مسیر دیگه‌ای را انتخاب کرده و تغییر جهت داده خط‌القعر عوض شده؟

خزایی: بین پانصد تا هزار و پانصد تا، یعنی دو کیلومتر با آن توی دهانه.

سوال: خوب با این اوصاف آیا ما باید الان خط‌القعر هزار و نهصد و هفتاد و پنج مبنا باشد و یا خط‌القعر جدید باید مبنا باشد؟ چون اینها روی لای‌روبی اثر می‌گذارد دیگر؟

خزایی: دقیقاً، ببینید این بحث هم جوری که همه مهمان برنامه فرمودند هم جناب آقای مولوی یک بحث حقوقی بین‌المللی هست، اما چیزی که هر دو کشور، هم اقتصاددانان هم نمایندگان ما رویش تاکید دارند و رویش تفاهم دارند لای‌روبی روی دهانه است یعنی فاز اول لای‌روبیه روی دهانه اگر انجام بشود خیلی از مشکلات اولیه فعلی ما حل خواهد شد بعد آن بحث‌های دیگر خیلی مباحث حقوقی است که باید وزارت امور خارجه بهش هم تکلیف شده و آنها توی مذاکرات صحبت می‌کنند و نتیجه انجام می‌شود، اما چیزی که تمام متفق‌القول رویش هستند بحث روی دهانه است که انجام بشه بسیار کمک می‌کند.

سوال: در لای‌روبی دهانه آیا اعتباراتی که گفته شد رئیس مجلس هم اشاره کردند و در دسترس است یا نه؟

خزایی: خوشبختانه وزارت نفت، چون متنفع مستقیم این موضوع است و با هماهنگی که خود آقای قالیباف انجام داد در کنار سازمان بنادر کمک می‌کند به این موضوع بحث قرارداد هزار نهصد و هفتاد و پنج واقعاً متقن و محکم نوشته شده یعنی این دوتا پروتکل یک الحاقیه هم دارد، بحث‌های حقوقی هم هست گاهی بعضاً یک واژه‌ای آنجا هست که تا الان طرف مقابل از این واژه استفاده کرده، اما نیامد پای کار اونجا می‌گوید که هر دو طرف مکلفند در انجام مطالعات در تامین اعتبار و عملیات اجرایی مشارکت کنند مشروط بر آنکه تغییرات ماحصل طبیعت باشد این مغروقه‌ها را ماحصل طبیعت نمی‌دانند این بهانه بین‌المللی شان است که باید حل کنند.

سوال: جناب قربانی از بعد فناوری و لجستیک ماجرا ما چه قدر توانمند هستیم که بتوانیم دهانه اروند رود را به سرعت لای‌روبی کنیم؟

قربانی: خوشبختانه در حال حاضر در بعد لایروبی‌ها مجموعه دارای ناوگان توانمندی است که حالا بزرگ بزرگترین ناوگان غرب آسیا را در اختیار دارد ولی از بعد فنی حالا یک نکته مهمان برنامه اشاره کردند موضوع مواد ناریه و در حقیقت در چالش‌های فنی است و درست است که توی این بخش در حقیقت تا حدودی پاک سازی شده و میزان مواد ناریه در حقیقت به نسبت سایر بخش‌ها کمتر است ولی به عنوان یکی از چالش‌های اصلی و مخاطره به عنوان کسی که می‌خواهد کار بکند وجود دارد که در کنار مطالعات البته در برنامه رزی سازمان بنادر است و غیر از موضوع هیدروگرافی، موضوع شناسایی زیرسطحی هم جزو مواردی است که در دستور کار مشاور قرار بگیرد که خدایی نکرده حین عملیات برایش مشکلی پیش نیاید و امکاناتش وجود دارد.

سوال: زمان بری اش چطور؟ فکر می‌کنید در ظرف چه مدتی انجام بشود اگر خوب پیش برود؟

قربانی: حجم بستر در اونجا در حقیقت یک بستر رسی است سه میلیون متر مکعب تقریباً یک پروژه حدود دسترسی اعتبارش وجود داشته حدود هجده ماه.

سوال: اصلا فرض کنیم که لایروبی شد آیا چه تضمینی وجود دارد که کشتی‌هایی که ده هزار تن دوازده هزار تن بیاید توی آبادان و خرمشهر یعنی یک خورده می‌خواهم بروم سراغ بحث آن ارزیابی اقتصادی پروژه؟

خزایی: همان طور که مستحضرید بحث تقاضا در بازرگانی با توجه به ظرفیت‌های موجود افزایش پیدا می‌کند این ظرفیت اگر الان استفاده نمی‌شود به خاطر این است که کشتی‌های بالای سه هزار تن نمی‌توانند بیایند به خاطر اینکه الان کشتی کانتینری که الان می‌آید کشتی که می‌تواند مثلاً ده هزار اندازه تن کانتینر بیاورد دلیلی ندارد که خوردش بکند به سه تا سه هزار تن، سریع‌تر هم سرعت زمان کمتری هم هزینه کمتری خواهد داشت و خیلی بدیهیه که قاعدتاً اگر با همین ظرفیت موجود اگر کشتی ده هزارتا تنی می‌توانستند بیایند هم سرعت جابجایی کالا بیشتر می‌شد هم هزینه کمتر می‌شود برای بازرگان و بازرگان ترغیب می‌شود به قول معروف خیلی موضوع ساده اش است، اما موضوع اصلی و بخواهیم فراتر نگاه بکنیم اول عرایضم عرض کردم خدمتتان اینکه بحث مربوط به کریدور‌ها در سال‌های آینده در چند سال آینده در منطقه تغییراتی خواهد داشت و ما نیاز داریم به این لای‌روبی اروند که بتوانیم نقش مؤثری که تو کریدور‌هایی که در دو سه سال آینده در منطقه ایجاد می‌شود بازی کنیم.

سوال: آقای حیاتی هم پشت خط گفتگوی ویژه هستند ایشان معاون امنیتی و انتظامی استانداری خوزستان هستند بفرمایید که استانداری برای لای‌روبی اروند چه اقداماتی را انجام داده؟

حیاتی: بحث‌های مفصلی راجع به این موضوع شد، استانداری خوزستان و شخص آقای استاندار پیگیری‌های ویژه‌ای را برای لای‌روبی اروند به عمل آوردند و مهم‌ترین ضرورت ما یکی از کلیدی‌ترین و محوری‌ترین و محوری پروژه در جهت اجرای سیاست‌های دریا محور مقام معظم رهبری لای‌روبی اروند می‌باشد لایروبی اروند به مثابه تزریق خون تازه در جریان‌های اقتصادی آبادان و خرمشهر است ما علاوه بر این که در سیاست‌های اقتصادی دریامحور پروژه مان است در منظر پدافند غیرعامل در استان خوزستان هم به عنوان پروژه پدافند غیرعامل مان، اگر ما با تردیدی مواجه شویم اصلی‌ترین راه ما همین اروند رود است که باید از طریق بندر خرمشهر مسئله حل و فصل شود.

سوال: ما پیگری‌های که توسط جناب آقای استاندار صورت گرفته باعث این شد که اعضای کار ویژه مرز شورای امنیت کشور بیایند و مسقتیم بروند در دهانه اروندرود آنجا بازدید میدانی کردند مسائل و موارد را از نزدیک دیدند و متعاقب آن با پیگیری‌هایی که برادر عزیزم آقای مولوی نماینده محترم آبادان انجام دادند و همچنین جناب آقای استاندار پیگیری کردند، اعضای کمیسیون امنیت ملی آمدند اونجا متعاقب آن رئیس سازمان برنامه بودجه کشور آمدند.

حیاتی: همه اینها باعث شد این ضرورت برای مقامات محلی جا بیفتد و این ضرورت به تصویب سران قوا رسید و الان کار به جایی رسیده که در اثر پیگیری‌های شبانه روزی استانداری مسئله لای‌روبی اروند دارد وارد فاز عملیاتی و اجرایی می‌شود و علاوه بر این، ما در بحث خارج سازی مغروقه‌ها کار‌های ارزشمندی صورت گرفته عمده مغروقه‌های خطر آفرین که شامل پنجاه و چهار فروند مغروقه بوده کار خارج سازی شان انجام شده بزرگ‌ترینشان همان مغروق خانیان است که کارش دارد انجام می‌شود.

سوال: آقای مولوی یک بحثی من مطرح کردم که این تخصصی شدن بندر آبادان و خرمشهر برای کالا‌های خاص، نظرشما چیست؟

مولوی: دوستان در سازمان منطقه آزاد اروند خیلی می‌توانند درامتداد و موازی این کاری که الان در بحث لایروبی دهانه و ایجاد انگیزه برای این که کشتی‌ها وارد شوند انجام دهند این است که منطقه آزاد اروند می‌تواند با تسهیلاتی که پیش بینی می‌کند به تجار و با تمهیداتی که می‌تواند مضاعف فراهم کند یک انگیزه‌ای به دوستان دهدکه وارد این آبراه شوند. این ظرفیت را داریم الان، قانون هم این اجازه را داده است، در بحث تخصصی به همین شکل است، بعضی ازبنادر را می‌بینید که تخصصی کردند، شمال کشور را تخصصی کردند. استان خوزستان با شرایط جوی و گرمایی که دارد، اجازه بدهند ما کالا‌هایی سرمایشی را وارد یکی از بنادرمان بکنیم. هم می‌توانیم به جنوب استان و به کشور خیلی خدمات بدهیم و هم در صادرات و هم در واردات مان.

سوال: اینها نیاز به پیگیری دارد؟

مولوی: در بحث کالا‌های گروه چهار باید یک امتیازاتی به یکی از بنادر آبادان، اروندکنار یا چوئبده بدهند که خیلی کمک می‌کند به جذب سرمایه گذار دراین حوزه و مسیر را برای ما هم مشخص می‌کند.

سوال: آقای خزایی مردم اصطلاحا کوچه و خیابان می‌گویند چطور فلان بندر مثلا شده است محل ورود وسایل خانگی، ولی بنادر آبادان و خرمشهر نشده است و چیز‌هایی که دربازار دیده می‌شود چیز‌های خیلی سطح پایینی است. در حد همان ته لنجی که معروف است، این چطور، این مطالبه مردم است آقای مولوی و آقای خزایی؟

مولوی: شش ماه است که واردات پارچه را دادند به اروند کنار یک بندرکوچولو درمنطقه مرزی محروم، هر شش ماه، شش ماه بخواهند تمدید کنند، این را نگیرید و بگذارید وارد شود.

سوال: منطقه آزاد می‌تواند نقش بازی کند؟

خزایی: قیمت تمام شده برای بازرگان و مسیر آبی که طی می‌کند که تا این کالا به مقصد برسد خیلی مهم است، همان جورکه می‌دانید آبادان و خرمشهر در انتهای آبراه جمهوری اسلامی هستند و بیشترین مسیر را برای ورود کالا انجام می‌دهند. برای همین هم یکی ازدلایلی که می‌تواند بنادر آبادان و خرمشهرو افزایش تنوع کالا را دربنادر آبادان و خرمشهر بیشتر کند بحث تخصصی کردن گمرکات آبادان و خرمشهر در بنادرشان است. این تخصصی کردن باعث شده که این کالا‌ها باتنوع بیشتری وارد بندر شده و باهزینه تمام شده کمترو مردم می‌توانند از آن منتفع شوند.