۷ جولای سالروز ثبت ذخیره‌گاه زیست‌کره دنا در فهرست ذخیره‌گاه‌های یونسکو

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای کهگیلویه و بویراحمد، ذخیره‌گاه زیست کره دنا در غرب کشور و در دل رشته کوه‌های زاگرس در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان و چهارمحال بختیاری قرار گرفته است و در بین مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست این ذخیره گاه در کلاس منطقه حفاظت شده قرار دارد و متشکل از مناطق حفاظت شده و پارک ملی دنا، دنای شرقی، مناطق شکار ممنوع پادنای سمیرم، خرم ناز و بخشی از مناطق آزاد در شبکه جهانی ذخیره گاه‌ها است.

 

بنابر اطلاعات سازمان حفاظت محیط زیست، این ذخیره‌گاه یکی از نقاط با ارزش از منظر غنای زیستی در جهان محسوب می‌شود و مهمترین پدیده طبیعی در این ذخیره گاه شته کوه دناست که از غرب به سمت جنوب غرب همچون دیواره‌ای سترگ به طول ۸۰ کیلومتر امتداد و با دارا بودن ۵۰ قله با ارتفاع بیش از ۴۰۰۰ متر در زمره نواحی ارزشمند کوهستانی کشور و منطقه به‌حساب می‌آید. این ناحیه بخش مهمی از سرچشمه‌های رودخانه کارون بزرگ و بخشی از حوزه آبخیز رودخانه دز را نیز شامل می‌شود.

 

ذخیره‌گاه زیست‌کره دنا دارای تنوع زیستی متنوع و با ارزشی است. این منطقه دارای ۱۲۰۱ گونه گیاهی و ۵۵.۴ درصد تیره از تعداد ۶۴۲ تیره گیاهی ایران است. حدود ۸۶۰ گونه گیاهی متعلق به ۳۷۶ جنس از ۷۳ خانواده گیاهی در این ذخیره گاه شناخته شده است که قریب به ۲۰ درصد آنها را گونه‌های اندمیک تشکیل می‌دهد.

 

تیپ‌های جنگلی بلوط، بنه و زالزالک سه گروه از تیپ‌های جنگلی دنا را تشکیل می‌دهند همچنین این منطقه ۱۶.۲ درصد از ۷۵۰۲ گونه گیاهی ایران را دارد و تعداد گونه‌های گیاهی اندمیک دنا از تعداد گونه‌های اندمیک موجود در ۴۵ کشور جهان بیشتر است.

 

بیش از یک هفتم گونه‌های گیاهی موجود در ایران، در منطقه حفاظت شده دنا می‌رویند و این منطقه از آوازه ملی و جهانی برخوردار است. در دامنه‌های جنوبی و غربی رشته کوه دنا تا ارتفاع ۲۹۰۰ متر جنگل بلوط همه جا را پوشانده است و در این میان در نواحی و ارتفاعات مختلف گونه‌های جنگلی نظیر بنه، کیکم، ارژن، زالزالک و انوع بادام کوهی دیده می‌شود. از ارتفاع ۲۹۰۰ متر به بالا جنگل بلوط تمام شده و درختچه‌های ارژن، انواع «گون» و درختان سرو کوهی به چشم می‌خورد.

 

از ارتفاع ۳۴۰۰ متر به بالا شاهد رویش گیاهان علفی و بوته‌ای هستیم. از ارتفاع ۴۰۰۰ متر به بالا گیاهان کوچک و زیبایی در پناه سنگ‌ها و شکاف صخره‌ها که خود را از وزش باد‌های سهمگین مصون نگاه داشته‌اند، دیده می‌شوند.

 

بر اساس اطلاعات سازمان حفاظت محیط زیست، تنوع جانوری در این ذخیره‌گاه از جمله ویژگی‌های ارزشمند آن است. وجود گونه‌هایی نظیر بز و پازن، سنجاب ایرانی، خرس قهوه‌ای، گرگ، پلنگ، انواع کبک، چون کبک دری، انواع پرندگان شکاری نظیر عقاب طلایی، شاهین، کمر کولی کوچک و بزرگ، این منطقه را به لحاظ تنوع جانوری به منطقه‌ای منحصر‌به‌فرد بدل کرده است.

 

بالغ بر ۸۰ روستا با جمعیت بالای ۲۰۰۰ نفر در این ذخیره‌گاه وجود دارد و شغل غالب مردم کشاورزی، باغداری و دامپروری است.

 

جاده‌کشی یکی از عوامل تهدیدکننده این ذخیره‌گاه زیست کره ارزشمند است.
سال ۹۴ فاز اول طرح تعریض جاده یاسوج - سی‌سخت؛ جاده‌ای کوهستان که بخش شمالی آن از داخل منطقه حفاظت شده دنا عبور می‌کند، عملیاتی شد که در آن مقطع قطع درختان بلوط واکنش سازمان حفاظت محیط زیست را درپی داشت و سرپرست وقت اداره محیط زیست شهرستان بویراحمد گفته بود که قطع درختان بلوط در حین عملیات تعریض جاده یاسوج- سی‌سخت بدون مجوز محیط زیست انجام شده است.
سال ۱۳۹۶ مجوزی از طرف سازمان حفاظت محیط زیست برای تعریض و ایمن‌سازی بخشی از این محور صادر شد، اما تعداد درختان بلوطی که در عملیات اجرایی این طرح قطع شدند بیش از حداکثر میزان مقرر شده براساس گزارش ارزیابی این پروژه بود و اکنون نیز اجرای فاز دوم طرح تعریض جاده یاسوج به سی‌سخت مطرح است.