راهکار‌های علمی و عملی برای مدیریت چالش‌های کشاورزی در جنوب خوزستان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای استان خوزستان، محی‌الدین گوشه با اشاره به سه شاخص اصلی این منطقه اظهار کرد: نخستین ویژگی، بافت بسیار سنگین در تمامی لایه‌های خاک است که مشکلات متعددی از جمله نفوذناپذیری، محدودیت توسعه ریشه و خفگی ریشه گیاهان را به دنبال دارد.

وی دومین مشخصه را اقلیم گرم و خشک با نرخ تبخیر و تعرق بسیار بالا عنوان کرد و افزود: این خصیصه علاوه بر هدررفت شدید آب از طریق تبخیر و افزایش آب مصرفی گیاهان، عامل اصلی شور شدن اراضی محسوب می‌شود.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات خوزستان سومین شاخص بحرانی را وجود سطح ایستابی کم‌عمق با کیفیت‌های کم‌شور تا خیلی شور عنوان کرد و هشدار داد: این پدیده نه تنها به تشدید روزافزون شوری خاک می‌انجامد، بلکه خسارات قابل‌توجهی به محصولات کشاورزی وارد می‌کند.

گوشه با تاکید بر اینکه تجمیع این سه ویژگی در کنار یکدیگر، پدیده‌ای نادر در مقیاس ملی و حتی جهانی است خاطرنشان کرد: چنین شرایط مشابهی شاید تنها در برخی از ایالات کشور هندوستان قابل‌مشاهده باشد؛ این ترکیب منحصر‌به‌فرد، چالش‌های بزرگی در زمینه کشت و کار، میزان تولید و کیفیت محصولات کشاورزی ایجاد کرده و مدیریت بهینه این عرصه را می‌طلبد.

راهکار‌های بلندمدت؛ سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های اساسی

این پژوهشگر با تقسیم‌بندی راهکار‌های مقابله با این چالش‌ها در ۲ قالب بلندمدت و کوتاه‌مدت، احداث شبکه‌های مدرن زهکشی زیرزمینی را در افق بلندمدت امری حیاتی و غیرقابل‌اجتناب خواند و تصریح کرد: این شبکه‌ها نقش کلیدی در کنترل سطح ایستابی شور و شستشوی املاح از ناحیه ریشه گیاه ایفا می‌کنند.

وی دومین راهکار اساسی را تدوین و اجرای برنامه جامع و کلان توزیع عادلانه آب در سطح حوضه‌های آبریز استان عنوان کرد و افزود: این امر به‌ویژه در حوضه آبریز کرخه که از اهمیت راهبردی خاص برخوردار است باید در دستور کار قرار گیرد به طور مثال بیشتر مناطق دشت آزادگان گاهی امکان کشت یک محصول را ندارند در حالیکه مناطق بالادست اغلب ۲ فصل کشت داشته و حتی گاهی تنوع چند کشتی در برنامه خود دارند.

توصیه‌های فنی و کوتاه‌مدت برای کشاورزان

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات با تأکید بر ضرورت اجرای راهکار‌های کوتاه‌مدت در شرایط ویژه جنوب این استان، مهم‌ترین توصیه‌های فنی جهت کشت گندم به‌عنوان محصول راهبردی را تشریح و استفاده از روش کشت جوی و پشته این محصول در خاک‌های شور به‌منظور کنترل شوری و بهبود شرایط ریشه‌دوانی بذور، بهبود مدیریت آبیاری از جمله افزایش دفعات آبیاری از سه تا چهار مرحله به ۶ تا هفت نوبت و کاهش حجم آب مصرفی در هر نوبت و به‌کارگیری کشت‌های ردیفی برای افزایش بهره‌وری را از جمله این راهکار‌ها در شرایط شوری عنوان کرد.

گوشه خاطرنشان کرد: توزیع کود در نزدیکی بذر به‌منظور افزایش راندمان جذب عناصر غذایی و انجام آزمون خاک پیش از فصل کشت را به‌عنوان بخش مکمل این راهکار، برای تدوین یک برنامه تغذیه‌ای دقیق و علمی، کاملا ضروری است و این اقدامات در کنار یکدیگر می‌توانند چالش‌های ناشی از شرایط خاص اقلیمی و خاکی در اراضی جنوبی استان خوزستان را تا حد قابل‌توجهی کاهش دهند.